Przewóz towarów niebezpiecznych – co musisz wiedzieć o ADR w 2025 roku?
Transport towarów niebezpiecznych wymaga przestrzegania rygorystycznych norm bezpieczeństwa. Umowa ADR (Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych) reguluje zasady przewozu takich ładunków. Regulacje prawne ADR ADR została sporządzona 30 września 1957 r. w Genewie i aktualizowana jest co dwa lata. Od 1 stycznia 2025 r. obowiązuje jej najnowsza wersja. Dokument określa zasady przewozu, klasyfikację towarów, wymagania techniczne pojazdów, a także obowiązki uczestników przewozu. Czym jest towar niebezpieczny? Określenie “towary niebezpieczne” oznacza takie materiały i przedmioty, których międzynarodowy przewóz drogowy jest zabroniony lub dozwolony pod pewnymi warunkami ustalonymi w załącznikach ADR. W zakres takich towarów wchodzą: Obowiązki przewoźnika ADR Ze względu na dużą odpowiedzialność w zakresie przewożenia produktów niebezpiecznych na przewoźnika nałożono szereg obowiązków. Zgodnie z 1.4.1 ADR Przewoźnik musi: Czynności powyższe powinny być wykonane odpowiednio w oparciu o dokumenty przewozowe i dokumenty towarzyszące oraz sprawdzenie wzrokowe pojazdu lub kontenerów i w razie potrzeby ładunku. Zaświadczenie ADR dla kierowców Kierowca przewożący towary niebezpieczne musi posiadać ważne zaświadczenie ADR. Warunki uzyskania: Dostosowanie pojazdów ADR Środki transportu przewożące towar niebezpieczny muszą być do tego przystosowane oraz oznakowane. Pojazdy dla, których ADR wymaga wydania świadectwa (min. cysterny, autocysterny, pojazdy przewożące towary niebezpieczne, naczepy) podlegają sprawdzeniu w zakresie spełniania dodatkowych wymagań technicznych określonych w ADR, dotyczących wyposażenia lub przystosowania tych pojazdów do przewozu towarów niebezpiecznych. Takie świadectwo można uzyskać w drodze dodatkowego badania technicznego pojazdu wykonywanym przez okręgową stację kontroli pojazdów. Natomiast Transportowy Dozór Techniczny dokonuje sprawdzenia, czy nadwozie pojazdu do przewozu luzem towarów niebezpiecznych, pojazd MEMU lub cysterny spełniają postanowienia ADR oraz sporządza protokół z przeprowadzonego badania. Na podstawie pozytywnych wyników badań, stwierdzonych w dokumentach, Dyrektor TDT, w drodze decyzji administracyjnej, wydaje nowe świadectwo dopuszczenia pojazdu ADR albo przedłuża ważność dotychczasowego świadectwa na okres nie dłuższy niż rok. (art. 60 ustawy o przewozie towarów niebezpiecznych). Uzyskanie świadectwa wiąże się z dodatkową opłatą wynoszącą 175 złotych, która jest pobierana za wystawienie świadectwa dopuszczenia pojazd. Taką opłatę należy uiścić na rachunek bankowy Transportowego Dozoru Technicznego. Formy przewozu Przewóz w sztukach – każda sztuka oznakowana nalepką ostrzegawczą. Przewóz luzem – dla produktów stałych o mniejszym zagrożeniu. Przewóz w cysternach – dla cieczy i gazów. Dokumentacja przewozowa ADR Dokument przewozowy musi zawierać m.in.: Podsumowanie Transport towarów niebezpiecznych podlega surowym normom bezpieczeństwa określonym w umowie ADR, która reguluje m.in. klasyfikację, oznakowanie, dokumentację oraz wymagania techniczne pojazdów. Przewoźnicy i kierowcy muszą spełniać liczne obowiązki, w tym posiadanie odpowiednich zaświadczeń ADR, dostosowanie pojazdów do przewozu takich ładunków oraz prawidłowe przygotowanie dokumentacji przewozowej. Przepisy mają na celu minimalizację ryzyka związanego z transportem materiałów stwarzających zagrożenie dla ludzi, środowiska i mienia. Elżbieta Łowczowska Aplikantka radcowska Trans Lawyers
Najczęstsze błędy przy organizacji transportu broni i amunicji – z czego wynikają i jak ich unikać (Część 3)
Poznaj najczęstsze błędy w transporcie broni i amunicji. Sprawdź, jak ich unikać i jak prawidłowo przygotować się do obrotu specjalnego. Błędy popełniane na początku działalności w obszarze tzw. obrotu specjalnego rzadko wynikają z lekkomyślności. Zazwyczaj są one efektem presji czasu, braku pełnej informacji lub rutyny wypracowanej w ramach standardowych przewozów. Tymczasem transport broni, amunicji i ładunków strategicznych nie toleruje uproszczeń. Wymaga maksymalnej precyzji proceduralnej – nie jako nadmiarowej ostrożności, lecz jako bezwzględnego standardu. Zbyt szybki start – czyli koncesja bez gotowego zaplecza Jednym z najczęstszych błędów jest składanie wniosku o koncesję, zanim firma zbuduje odpowiednią strukturę organizacyjną. Zgodnie z ustawą z dnia 13 czerwca 2019 r., przynajmniej dwie osoby w organie zarządzającym muszą posiadać odpowiednie przeszkolenie. Wiele spółek, zwłaszcza z jednoosobowym zarządem, pomija konieczność jego rozszerzenia lub ustanowienia prokury. Konsekwencją jest konieczność uzupełnienia wniosku, co powoduje opóźnienia i może naruszyć relacje z klientem. Zanim rozpocznie się procedurę koncesyjną, warto zadbać o kompletność wewnętrznego zaplecza – lepiej odłożyć start o dwa tygodnie, niż ryzykować utratę zaufania kontrahenta. ❗ Najczęstszy błąd: jednoosobowy zarząd i brak prokury lub osoby przeszkolonej.✅ Rozwiązanie: zbuduj struktury zanim złożysz wniosek – zyskasz na czasie i wiarygodności. Brak klasyfikacji towaru – czyli gdy nie wiadomo, co się właściwie przewozi Częstym źródłem problemów jest błędna klasyfikacja przewożonego materiału. Przewoźnicy często opierają się na deklaracjach klientów typu „to tylko broń cywilna”, bez weryfikacji, czy dany towar nie podlega innym przepisom, np. rozporządzeniu 428/2009 dotyczącym produktów o podwójnym zastosowaniu. Efektem może być odmowa wydania zezwolenia, zatrzymanie towaru przez służby, a nawet zarzut nielegalnego eksportu. Już jedno nieprecyzyjne określenie w dokumentacji technicznej może uruchomić bardziej restrykcyjny tryb kontrolny. Dlatego niezbędna jest samodzielna klasyfikacja – najlepiej z pomocą specjalisty. Niedopilnowanie kierowców – bo procedura nie kończy się na ADR Choć posiadanie świadectwa ADR wydaje się wystarczające, to w przypadku transportu w obrocie specjalnym to dopiero początek. Prawo nakłada dodatkowe obowiązki – jak cykliczne dostarczanie zaświadczeń o niekaralności oraz aktualnych badań psychologicznych. Zdarzają się sytuacje, gdy kierowca z ważnym ADR-em nie posiada już ważnego zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego. Może to skutkować mandatem, wstrzymaniem przewozu i koniecznością interwencji administracyjnej. Warto więc wdrożyć system zarządzania dokumentacją kierowców, np. prosty harmonogram przypominający o upływających terminach. Niepełna dokumentacja przewozowa – nie tylko papiery, ale i zaufanie Dokumentacja to język, jakim komunikuje się legalność przewozu – zwłaszcza na granicach czy w kontaktach z kontrahentami zagranicznymi. Brak jednego dokumentu może zrodzić podejrzenia o nieprawidłowość całej operacji. ❗Najczęstszy błąd, to brak: ✅ Rozwiązanie: Z tego względu warto stosować checklisty dokumentacyjne – dopasowane do rodzaju przewozu, klasyfikacji ładunku i kraju przeznaczenia. Dzięki temu ryzyko błędów formalnych znacznie się zmniejsza. Ignorowanie przepisów ADR – bo przecież „znamy te przepisy” Współpraca z certyfikowanym doradcą ADR stanowi nie tylko formalność, ale istotne wsparcie. Taka osoba nie tylko monitoruje zmiany przepisów, ale też doradza przy kwalifikacjach ładunków, analizie tras, przygotowaniu instrukcji bezpieczeństwa i dokumentów przewozowych. Brak zaangażowania doradcy może oznaczać nie tylko większe ryzyko operacyjne, ale i prawne – ponieważ nieznajomość lub błędna interpretacja przepisów nie chroni przed odpowiedzialnością. Wnioski, które warto przemyśleć W transporcie broni i amunicji nie ma miejsca na improwizację. Każdy szczegół ma znaczenie – od podpisu pod dokumentem po precyzyjne oznaczenie towaru. Błędy można skutecznie wyeliminować poprzez odpowiednie przygotowanie, systematyczne podejście i traktowanie tej działalności jako procesu strategicznego – a nie tylko kolejnej usługi transportowej. Największym zagrożeniem jest przekonanie, że wystarczy raz wszystko zrobić poprawnie. Otoczenie regulacyjne i geopolityczne stale się zmieniają, dlatego kluczowe jest ciągłe doskonalenie procedur i utrzymywanie wysokiej świadomości prawnej. 💡 Zalecenia końcowe: Autorka: Ewa Sławińska-Ziaja Radca prawny w Trans Lawyers Kancelaria Prawna
