Od czasu opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię, procedury transportowe przy przekraczaniu granicy między Wielką Brytanią a krajami UE uległy istotnym zmianom. Aby uniknąć opóźnień oraz kar finansowych, kluczowe stało się prawidłowe przygotowanie dokumentacji, w tym także kodów GMR (Goods Movement Reference) oraz kodów kreskowych (bar code). Artykuł ten pomoże przewoźnikom zrozumieć, czym są te kody, w jakich krajach obowiązują, a także kiedy i jak je sprawdzać, by kierowcy mogli bez problemów i bez zbędnych opóźnień przekroczyć granicę z Wielką Brytanią.
Czym jest kod GMR (Goods Movement Reference) i jak działa?
Goods Movement Reference (GMR) to unikalny kod przypisywany do konkretnego ładunku w ramach systemu „Goods Vehicle Movement Service” (GVMS). GMR jest stosowany przy przewozach drogowych do Wielkiej Brytanii i wymagany dla większości przesyłek wwożonych do Anglii przez kanał La Manche, zarówno przez tunel, jak i na przeprawach promowych. W przypadku braku ważnego kodu GMR pojazd może nie zostać wpuszczony do Wielkiej Brytanii, a przewoźnik może zostać obciążony mandatem za nieprawidłową odprawę.
Jak uzyskać kod GMR?
Kod GMR można wygenerować przez system GVMS, który wymaga wcześniejszej rejestracji firmy transportowej. Aby wygenerować kod, należy wprowadzić informacje dotyczące przewożonych towarów, w tym numer EORI (Economic Operators Registration and Identification), informacje o towarze oraz o środku transportu. Warto zaznaczyć, że GMR odnosi się do całej przesyłki w danym pojeździe – jeśli przewożonych jest kilka ładunków, wszystkie muszą być uwzględnione w jednym kodzie GMR.
Jakie funkcje pełni GMR?
- Identyfikacja i odprawa – Kod GMR jest wymagany do zgłoszenia towaru w urzędzie celnym Wielkiej Brytanii przed przekroczeniem granicy. GVMS pozwala na odprawę towarów bez fizycznej obecności w urzędzie celnym.
- Minimalizacja opóźnień – Poprawnie zgłoszony GMR umożliwia odprawę bez konieczności zatrzymywania się na granicy. Dokumentację można sprawdzić zdalnie, co przyspiesza procesy logistyczne.
- Kontrola przez służby graniczne – Funkcjonariusze na granicy mają dostęp do GMR, który pozwala na sprawną weryfikację towarów oraz pozwala uniknąć dodatkowych opłat za brak dokumentów.
Bardzo ważne jest aby monitorować, stan naszego kodu podczas przeprawy promowej, ponieważ jeżeli zgłoszony przez nas kod wyświetla się (na ekranach zamontowanych wewnątrz promu lub portu) na pomarańczowo lub czerwono to nie wolno nam opuszczać portu docelowego. W takim przypadku musimy zgłosić się do izby celnej znajdującej się w danym porcie oraz uzupełnić braki. Możemy to również zrobić zdalnie, jednak w takim wypadku powinniśmy dobrze zweryfikować czy doszło do zarejestrowania zmian i czy nasz kod uzyskał kolor zielony. W przeciwnym wypadku jakiekolwiek opuszczenie portu bez zielonego statusu kodu powoduje nałożenie mandatu.
Bar code – kod kreskowy do odprawy na granicy francuskiej
Kiedy przewożone towary trafiają do portów we Francji w drodze do Wielkiej Brytanii, francuskie władze wymagają przedstawienia kodu kreskowego, który odzwierciedla wcześniejsze zgłoszenia celne. Kod kreskowy jest generowany na podstawie zgłoszeń celnych składanych przez eksportera lub agenta celnego odpowiedzialnego za towar.
Kiedy i jak należy korzystać z bar code?
Kod kreskowy należy przedstawić przy wjeździe do portu we Francji (np. Calais lub Dunkierka). Jest to potwierdzenie, że przesyłka została zgłoszona do odprawy celnej i może być legalnie przewieziona przez granicę. Kod można wygenerować w elektronicznym systemie celnym i przedłożyć do skanowania przed wjazdem na teren przeprawy promowej lub tunelu.
W tym przypadku analogicznie jak przy kozie GMR również bardzo ważne jest aby monitorować, stan naszego kodu podczas przeprawy promowej, ponieważ ponownie jeżeli zgłoszony przez nas kod wyświetla się (na ekranach zamontowanych wewnątrz promu lub portu) na pomarańczowo lub czerwono to nie wolno nam opuszczać portu docelowego, gdyż jakiekolwiek opuszczenie portu bez zielonego statusu kodu powoduje nałożenie mandatu. Warto także podkreślić iż Francuska służba celna w żaden sposób nie informuje o posiadaniu innego statusu kodu niż zielony, jednocześnie nie utrudniając w żaden sposób w opuszczeniu portu. Niestety jest to dość podstępna praktyka gdyż każdorazowo kończy się nałożeniem dość sporego mandatu, od którego jedyną skuteczną formą odwołania się jest przedstawienie dowodu (np. w formie zdjęcia) iż status kodu w postaci koloru uległ zmianie przed wyjazdem z portu.
Przepisy dotyczące kodów GMR i bar code w kontekście podróży międzynarodowych (Anglia i Francja)
W zależności od kierunku przewozu i trasy, na jakiej odbywa się przewóz, różne kody będą wymagane:
- Wjazd do Wielkiej Brytanii przez Anglię (promem lub tunelem) – Wymagany jest kod GMR. Przed wejściem na prom lub wjazdem do tunelu kierowca musi posiadać ważny kod GMR, potwierdzający zgłoszenie przesyłki w systemie GVMS.
- Wyjazd z Francji do Wielkiej Brytanii – Wymagany jest kod kreskowy, który potwierdza zgłoszenie celne przed wjazdem na przeprawę. Kod ten jest wymagany we wszystkich portach w północnej Francji.
Jakie ryzyka wiążą się z nieprawidłową odprawą?
Brak odpowiednich kodów GMR lub bar code może skutkować:
- Mandatami i karami finansowymi – Wielka Brytania nakłada kary za brak ważnego GMR. Nieposiadanie kodu może wiązać się z mandatem oraz odmową wjazdu do kraju.
- Zatrzymaniem przesyłki i opóźnieniami – W razie braku kodu lub błędnych informacji zawartych w zgłoszeniu celnym, pojazd może zostać zatrzymany na granicy, co może skutkować opóźnieniami w dostawie towarów.
- Problemy z ubezpieczeniem – W przypadku błędów w dokumentacji ubezpieczyciele mogą odmówić pokrycia kosztów związanych z zatrzymaniem towaru lub uszkodzeniami powstałymi podczas transportu.
Jak uniknąć problemów? Kiedy i jak sprawdzać kody?
Aby uniknąć mandatów oraz opóźnień, kluczowe jest regularne sprawdzanie ważności kodów oraz ich poprawności. Poniżej jeszcze raz dokładnie przedstawiamy kilka najważniejszych zasad:
- Weryfikacja kodów przed wyruszeniem w trasę – Kierowca powinien otrzymać kod GMR od zleceniodawcy przed wyjazdem. Warto sprawdzić jego ważność oraz czy zawiera wszystkie wymagane dane. W szczególności monitorować jego status podczas samej przeprawy promowej jak i po przybiciu do portu.
- Potwierdzenie kodu kreskowego we Francji – Zanim pojazd dotrze do portu we Francji, kierowca powinien mieć pewność, że kod kreskowy został prawidłowo wygenerowany. Może to zrobić poprzez kontakt z agentem celnym lub sprawdzenie zgłoszenia w systemie celnym, przy czym warto także ponownie zweryfikować jego status w trakcie samej przeprawy promowej.
- Instrukcja dla kierowcy – W przypadku transportu międzynarodowego warto przygotować kierowcę, jak krok po kroku używać kodów oraz w jaki sposób reagować, jeśli system odrzuci GMR lub bar code na granicy.
Co zrobić w przypadku mandatu za nieprawidłową odprawę?
Jeśli kierowca otrzyma mandat za nieprawidłową odprawę, należy jak najszybciej:
- Skompletować dokumentację – Zgromadzić wszystkie dokumenty związane z odprawą, w tym kod GMR, zgłoszenia celne oraz bar code.
- Skontaktować się z agentem celnym lub prawnikiem – Często możliwe jest odwołanie od mandatu, zwłaszcza gdy doszło do błędu proceduralnego lub wynikającego z systemu GVMS. Agent celny lub specjalista ds. prawa transportowego pomoże w przygotowaniu odwołania.
- Zgłosić problem do organizacji przewoźników – W przypadku częstych trudności związanych z odprawami warto zasięgnąć porady organizacji branżowych, które mogą wspierać swoich członków w procesie odwoławczym.
Podsumowanie
Prawidłowa odprawa to kluczowy element międzynarodowego przewozu towarów do Wielkiej Brytanii. Posiadanie odpowiednich kodów – GMR oraz bar code – jest niezbędne do sprawnego przekroczenia granicy oraz uniknięcia mandatów i kar finansowych. Przygotowanie kierowcy do wyjazdu obejmuje zatem zarówno przeszkolenie w zakresie obsługi kodów, jak i upewnienie się, że każdy dokument jest kompletny i ważny. W przypadku problemów, takich jak mandat za nieprawidłową odprawę, niezbędne jest szybkie działanie oraz współpraca z agentem celnym, co pozwoli na zminimalizowanie ryzyka finansowego i operacyjnego dla przewoźnika.
Autor: Michał Krawczyk, aplikant radcowski w Trans Lawyers
