Ekspansja transportowa na nowe rynki zagraniczne to ambitny krok, który może przynieść firmie znaczące korzyści. Niemniej jednak, wiąże się to z licznymi wyzwaniami prawnymi, które mogą znacznie skomplikować ten proces. Zrozumienie i dostosowanie się do różnic w przepisach prawnych różnych jurysdykcji jest jednym z kluczowych procesów warunkujących rozwój.
- Regulacje dotyczące działalności gospodarczej
Jednym z pierwszych kroków jest rejestracja działalności gospodarczej w danym kraju, o ile takowa jest w ogóle potrzebna – na terenie Unii Europejskiej posiadamy bowiem swobodę świadczenia usług, do czego wystarczy licencja na wykonywanie zawodu przewoźnika międzynarodowego. W przypadku planowania ekspansji poza UE, należy uważać, gdyż każde państwo ma swoje unikalne przepisy dotyczące ewidencji i formy prowadzenia działalności gospodarczej. W pierwszej kolejności możemy rozważyć formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej uregulowane w danym kraju, co bezpośrednio przekłada się na istotne konsekwencje prawne i podatkowe.
- Ochrona własności intelektualnej
Ochrona własności intelektualnej jest kolejnym kluczowym aspektem ekspansji na nowy rynek. Przepisy ich dotyczące ochrony mogą znacznie się różnić w poszczególnych krajach, dlatego ważne jest, aby zrozumieć lokalne regulacje i zarejestrować min. swój znak towarowy. W przypadku działalności prowadzonej w granicach UE, warto rozważyć zarejestrowanie europejskiego znaku towarowego poprzez wystąpienie do Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO).
2. Zatrudnianie i zarządzanie personelem
Prawo pracy, nawet na terenie UE nie jest unormowane jednolicie. Każdy kraj ma zatem swoje specyficzne regulacje dotyczące zatrudnienia, wynagrodzeń, godzin pracy, a także praw pracowników. Szczególną rolę odgrywa tzw. pakiet mobilności, co oczywiście w chwili obecnej nie jest już niczym nowym, w przeciwieństwie do przepisów wynikających z konieczności wprowadzenia w życie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, która do polskiego porządku prawnego została zaimplementowana poprzez Ustawę o ochronie sygnalistów. Należy pamiętać, że w każdym kraju członkowskim przepisy te będą podobne, jednak mało prawdopodobnym jest by miały identyczne brzmienie z polską ustawą.
3. Umowy handlowe i ubezpieczeniowe
Podczas ekspansji na nowe rynki zagraniczne, firmy transportowe muszą liczyć się z koniecznością dostosowania swoich standardowych umów (wzorców) do lokalnych przepisów. Każde państwo ma swoje specyficzne wymogi prawne dotyczące zawierania umów, w tym dotyczące języka, jurysdykcji oraz rozwiązywania sporów. Oczywiście gdy mamy taką możliwość, dla własnej wygody warto zastrzec prawo i jurysdykcję odpowiadającą naszym potrzebom. Warto pamiętać, że transport to branża, w której ryzyko odpowiedzialności za szkody jest znacząca, a przepisy dotyczące odpowiedzialności cywilnej mogą różnić się w poszczególnych krajach, dlatego ważne jest, aby zrozumieć lokalne regulacje dotyczące odpowiedzialności oraz wymogi ubezpieczeniowe. Przedsiębiorca musi zadbać o to, aby jego polisy ubezpieczeniowe były zgodne z lokalnymi przepisami i zapewniały odpowiednią ochronę lub te już posiadane obejmowały ryzyka ubezpieczeniowe także w krajach, na które planujemy ekspansję.
4. Podatki i cła
- Przepisy podatkowe
Każdy kraj ma unikalne przepisy podatkowe, które mogą znacząco wpłynąć na działalność firmy transportowej, chociaż warto wskazać, że znaczna część systemów podatkowych w krajach członkowskich UE może być do siebie podobna ze względu na liczne harmonizację prawa w tym zakresie. W niektórych krajach obowiązują szczególne podatki od przewozów, a także inne obciążenia quasi podatkowe (np. opłaty drogowe), które mogą zwiększyć koszty operacyjne.
- Cła i przepisy celne
Dla firm transportowych, które planują ekspansję na nowe rynki zagraniczne, kluczowe jest zrozumienie przepisów celnych i taryfowych w danym kraju, szczególnie jeśli planujemy działania poza obszarem UE. Cła i inne opłaty związane z przewozem towarów mogą znacznie różnić się w zależności od kraju, co wpływa na koszty i logistykę operacji, a co może być istotną barierą handlową. Niezbędne jest przygotowanie się na te różnice poprzez konsultacje z ekspertami od ceł oraz planowanie operacji w taki sposób, aby zminimalizować koszty celne i związane z nimi ryzyka.
Podsumowanie
Ekspansja transportowa na nowe rynki zagraniczne wiąże się z wieloma wyzwaniami prawnymi, które mogą stanowić poważne bariery dla przedsiębiorstwa. Kluczowe jest zrozumienie różnic w przepisach poszczególnych jurysdykcji i dostosowanie się do lokalnych regulacji. Przemyślane podejście do tych kwestii pozwoli na skuteczne zarządzanie ryzykiem i umożliwi pomyślną ekspansję na nowe rynki.
Autor: Łukasz Strzelczyk, aplikant radcowski w kancelarii prawnej Trans Lawyers
