Zawód kierowcy samochodów dostawczych oraz związane z tym prowadzenie działalności gospodarczej to odpowiedzialne zajęcie, wymagające nie tylko poświęcenia ogromnej ilości czasu ale także wysokich umiejętności jak i zaangażowania. Niestety z racji na atrakcyjność branży, wśród wielu uczciwych pracowników pojawiają się także oszuści, którzy świadomie wykorzystują luki w systemie oraz zaufanie potencjalnych kontrahentów. To właśnie jednym z takich najbardziej rozpowszechnionych schematów oszustw, jest proceder dość często określany terminem „Poprowadzę busy”.
Oszustwo „Poprowadzę busy” zaczyna się zazwyczaj od atrakcyjnego ogłoszenia w mediach społecznościowych lub na portalach z ofertami pracy. W ramach swojego działania oszust przedstawia się jako doświadczony kierowca z szerokim zapleczem w transporcie międzynarodowym, często podkreślając znajomość tras i języków obcych. Celem takiego postępowania jest przede wszystkim zbudowanie wiarygodności i zachęcenie potencjalnych ofiar do kontaktu z oszustem. Następnie po nawiązaniu współpracy, oszust bardzo często wchodzi w posiadanie wielu wrażliwych przedmiotów jak pojazd, dokumenty przewozowe czy same przewożone towary. Dopiero po uzyskaniu wspomnianych przedmiotów, dochodzi do realizacji kolejnych działań, jak:
- Zniknięcie z pojazdem i ładunkiem – kradzież towarów i/lub pojazdu.
- Próba odsprzedaży ładunku – szczególnie dotyczy to atrakcyjnych, łatwych do spieniężenia produktów, takich jak elektronika, odzież czy żywność.
- Porzucenie ładunku i pojazdu w przypadkowej lokalizacji, co generuje ogromne koszty dla przewoźnika.
Oczywiście oszust działający według powyższego schematu może zostać pociągnięty do odpowiedzialności na podstawie przepisów kodeksu karnego. Najczęściej w grę wchodzą następujące przestępstwa:
- Art. 278 k.k. – Kradzież W przypadku przywłaszczenia pojazdu lub ładunku oszust może zostać oskarżony o kradzież, zagrożoną karą do 5 lat pozbawienia wolności. Jeśli wartość skradzionego mienia przekracza 200 tys. zł, kara może wzrosnąć do 10 lat.
- Art. 286 k.k. – Oszustwo Jeżeli oszust wprowadza przewoźnika w błąd co do swojej tożsamości, kwalifikacji lub celu przewozu, można mu zarzucić oszustwo, za które grozi kara do 8 lat pozbawienia wolności.
- Art. 284 k.k. – Przywłaszczenie mienia W sytuacji, gdy oszust bezprawnie zatrzymuje pojazd lub towar, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za przywłaszczenie, za co grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności.
Jednak postępowanie karne ze względu na swoją specyfikę może potrwać określoną ilość czasu, nie dając jednocześnie gwarancji że sprawca zostanie złapny. Natomiast z drugiej strony zarówno potencjalne straty oraz koszty spowodowane oszustwem, nie będą czekały na zakończenie wspomnianego postępowania. Dlatego bardzo ważne jest podjęcie samodzielnych działań, które pomogą znacznie zminimalizować zarówno potencjalne straty jak i samo ryzyko stania się ofiarą opisywanego oszustwa.
W przypadku zminimalizowania potencjalnego ryzyka w zakresie stania się ofiarą takiego oszustwa należy przede wszystkim skupić się na poniższych czynnościach:
- Weryfikacja tożsamości kierowcy – Zawsze należy sprawdzić tożsamość kierowcy poprzez żądanie dokumentów tożsamości, prawa jazdy oraz weryfikację referencji z poprzednich miejsc pracy.
- Monitorowanie przewozów – Nowoczesne systemy GPS pozwalają na śledzenie pojazdów w czasie rzeczywistym, co zmniejsza ryzyko kradzieży lub opóźnień.
- Posiadanie ważnego ubezpieczenie przewozu – Polisa ubezpieczeniowa może pokryć straty wynikające z działań oszusta, co stanowi dodatkowe zabezpieczenie dla przewoźnika.
- Korzystanie z pomocy specjalistów – Jeżeli w przedmiotowych sprawach mamy przeczucie że coś nie gra, a mimo to nie możemy, lub nie potrafimy wprost zidentyfikować problemu, to warto udać się do specjalisty, gdyż ponownie stanowi to dużo większe zabezpieczenie niż działanie na własną rękę
- Szkolenie kadry – Wdrożenie właściwego cyklu szkoleń w zakresie uzupełniania wiedzy o potencjalnych zagrożeniach i metodach stosowanych przez oszustów. Warto nadmienić iż w tym miejscu ponownie warto zwrócić uwagę na wykorzystanie specjalistów, którzy specjalizują w tej materii.
- Wdrożenie odpowiednich mechanizmów bezpieczeństwa – Przygotowanie i wdrożenie stosownych procedur bezpieczeństwa, w znaczny sposób zwiększy zarówno ochronę przed potencjalnymi oszustwami a także pozwoli podjąć skuteczne działania w momencie wystąpienia zagrożenia.
Natomiast w momencie kiedy nie wykonaliśmy powyższych czynności, a jednocześnie zostaliśmy oszukani, powinniśmy się skupić na następujących rzeczach
- Skontaktowanie się ze specjalistą – Który nie tylko pomoże nam w przygotowaniu wyczerpującego zgłoszenia kierowanego do odpowiednich organów ale także zwróci uwagę na inne kluczowe detale, które mogą skutecznie zapobiec występowaniu tego typu sytuacji w przyszłości.
- Dokonanie samodzielnego zgłoszenia – Jeżeli zdecydowaliśmy się działać sami to nie należy zwlekać i czym prędzej zgłosić takie oszustwo na Policję Przy czym bardzo ważne jest, aby dostarczyć jak najwięcej dowodów, takich jak korespondencja z oszustem, dokumenty przewozowe, monitoring GPS czy faktury.
- W przypadku gdy tożsamość oszusta jest nam znana – Można także śmiało rozważyć złożenie pozwu w celu odzyskania poniesionych strat. Przy czym bardzo ważne jest odpowiednie udokumentowanie wszelkich szkód do jakich doprowadziły działania oszusta gdyż będzie to podstawą do dochodzenia roszczenia.
Oszustwo „Poprowadzę busy” to poważne zagrożenie dla branży transportowej, które może generować ogromne straty finansowe oraz problemy prawne dla poszkodowanych. Aby uniknąć takich sytuacji, warto inwestować w odpowiednie procedury weryfikacyjne oraz systemy monitoringu. W przypadku wystąpienia oszustwa kluczowe jest szybkie działanie i ściśle współpraca z organami ścigania oraz prawnikami specjalizującymi się w szeroko pojętym rynku transportowym.
Autor: Michał Krawczyk, aplikant radcowski w Trans Lawyers
