Jak rozpocząć legalny transport broni i amunicji – krok po kroku (Część 1)
Jak zgodnie z przepisami rozpocząć działalność w zakresie transportu broni, amunicji imateriałów wybuchowych zgodnie z prawem? W dobie dynamicznych zmian geopolitycznych, rosnącego zapotrzebowania na usługispecjalistyczne w zakresie logistyki wojskowej oraz intensyfikacji współpracy państwczłonkowskich Unii Europejskiej z partnerami spoza wspólnoty – w tym z Ukrainą – corazwięcej przedsiębiorców z sektora TSL rozważa rozszerzenie dotychczasowego profiludziałalności o tzw. „obrót specjalny”, rozumiany w świetle obowiązujących przepisów jakodziałalność gospodarcza związana z organizacją przemieszczania, magazynowania bądźwytwarzania broni, amunicji, materiałów wybuchowych oraz wyrobów i technologiiprzeznaczenia wojskowego lub policyjnego. Przedsiębiorca, który podejmuje decyzję o wejściu na ten wysoce reglamentowany obszar rynku,musi liczyć się nie tylko z koniecznością spełnienia szeregu wymogów formalnych,organizacyjnych i technicznych, ale również z odpowiedzialnością karną i administracyjną wprzypadku naruszenia obowiązujących regulacji. Koncesja jako podstawowy warunek legalności Zgodnie z ustawą z dnia 13 czerwca 2019 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresiewytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią oprzeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz.U. z 2022 r., poz. 1650), prowadzenie działalnościpolegającej na organizacji transportu materiałów niebezpiecznych – z wyłączeniem klasycznychusług spedycyjnych – wymaga uzyskania koncesji. Koncesja ta udzielana jest przez MinistraSpraw Wewnętrznych i Administracji na wniosek przedsiębiorcy, który wykaże spełnienieokreślonych przepisami prawa warunków.W praktyce oznacza to, że zanim przewoźnik podejmie pierwsze działania logistyczne, musiwykazać się gotowością do działania w ramach restrykcyjnego reżimu administracyjnego. Wprzeciwnym razie naraża się nie tylko na dotkliwe sankcje finansowe (grzywny do 200 tys. zł), alerównież na odpowiedzialność karną, która może skutkować karą pozbawienia wolności do lat 10. Wymogi wobec struktury przedsiębiorstwa i kompetencji zarządu Ustawodawca przewidział, że o koncesję mogą ubiegać się wyłącznie podmioty gospodarczespełniające szczegółowo określone kryteria. ● Po pierwsze, wnioskodawca musi posiadać obywatelstwo polskie lub – w przypadku osóbfizycznych – legalny pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.● Po drugie, przynajmniej dwie osoby zasiadające w organach zarządzających spółki musząlegitymować się ukończonym szkoleniem specjalistycznym z zakresu obrotu materiałamiwybuchowymi, bronią lub amunicją.● Jeżeli spółką kieruje jednoosobowy zarząd, konieczne może okazać się jego rozszerzenielub powołanie prokurenta. Szkolenie wymagane przez ustawę trwa zazwyczaj cztery dni i kosztuje obecnie około 2160 zł za osobę. Należy również uwzględnić opłatę skarbową zawniosek o koncesję w wysokości 616 zł. Tabor transportowy i obowiązki względem kierowców Nie mniej istotnym aspektem działalności koncesjonowanej jest przygotowanie odpowiedniejfloty oraz zapewnienie, że osoby bezpośrednio zaangażowane w realizację przewozów – czylikierowcy – spełniają wszystkie przewidziane prawem warunki. Pojazdy przeznaczone doprzewozu broni, amunicji i materiałów wybuchowych muszą spełniać standardy wynikające zprzepisów krajowych oraz postanowień Umowy ADR. Konieczne są m.in. odpowiednieświadectwa dopuszczenia pojazdów, oznakowanie oraz zabezpieczenia techniczne.Kierowcy powinni posiadać ważne uprawnienia ADR, aktualne zaświadczenia o niekaralnościwydane przez Krajowy Rejestr Karny oraz zaświadczenia psychologiczne. Obowiązkiemprzedsiębiorcy – a nie pracownika – jest regularna weryfikacja tych dokumentów, co oznacza, żekażdorazowe niedopatrzenie może skutkować odpowiedzialnością po stronie firmy. Obowiązki dokumentacyjne i ewidencyjne Zgodność z przepisami to również kwestia właściwego dokumentowania wszystkich czynnościzwiązanych z przewozem materiałów niebezpiecznych. Każdy transport broni czy amunicji musibyć objęty ewidencją oraz posiadać komplet dokumentów – począwszy od koncesji, przezdokumentację przewozową, aż po ewentualne pozwolenia eksportowe czy zgody konsularne.Przedsiębiorca powinien liczyć się z możliwością kontroli ze strony organów administracji –zarówno w trakcie przewozu, jak i po jego wykonaniu – a brak wymaganych dokumentów możebyć podstawą do wstrzymania transportu lub wszczęcia postępowania wyjaśniającego. Co jeszcze jest potrzebne do rozpoczęcia działalności transportowej w sektorze związanymz obronnością? W zależności od konkretnego zlecenia, transport materiałów niebezpiecznych może wymagaćtakże uzyskania dodatkowych zezwoleń – np. zezwolenia na wywóz (jeżeli ładunek przekraczagranice UE), zaświadczenia wydawanego przez konsula RP (jeśli transport prowadzony jest przezobywateli Polski poza wspólnotą), czy też europejskiej karty broni palnej (która ułatwia procedurycelne przy tranzycie wewnątrzunijnym).Uzyskanie tych dokumentów podlega osobnym procedurom i wiąże się z dodatkowymi kosztamioraz terminami. W wielu przypadkach możliwe jest uzyskanie zezwoleń wielokrotnych lubglobalnych, co znacząco upraszcza późniejsze działania operacyjne. Kluczowe jest jednakustalenie, jeszcze na etapie planowania, jaki typ materiału jest przewożony i jak został onsklasyfikowany przez prawo krajowe oraz unijne – ponieważ od tego zależy, który reżimregulacyjny znajdzie zastosowanie. Czy warto starać się o koncesje i pozwolenia? Rozpoczęcie działalności w zakresie transportu broni, amunicji i materiałów wybuchowych toproces wymagający wieloetapowego przygotowania. Począwszy od decyzji o zmianach wstrukturze zarządu, przez zdobycie odpowiednich kompetencji, przeszkolenie personelu iprzygotowanie floty, aż po zebranie dokumentacji i współpracę z administracją – każdy etapwymaga dokładności, planowania i znajomości przepisów.Choć jest to rynek niszowy, poddany ścisłej kontroli, to jednocześnie oferuje stabilne możliwościrozwoju dla firm, które zdecydują się na profesjonalne podejście do tematu. Przy właściwymprzygotowaniu oraz wsparciu prawnym, wejście w ten segment może stanowić istotnerozszerzenie oferty usługowej i odpowiedź na rosnące potrzeby międzynarodowych partnerów. Autorka: Ewa Sławińska-ZiajaRadca prawny w Trans Lawyers Kancelaria Prawna
