Tachografy stanowią nieodzowny element pracy każdego kierowcy ciężarowego. Wprowadzanie bardziej zaawansowanych technologicznie urządzeń do pomiaru czasu pracy i przerw kierowców dla jednych to wielki atut, dla drugich zaś bolączka. Jednakże obowiązek wymiany starego tachografu obowiązuje każdego, zegar tyka, a kary za brak jego wymiany mogą zaskoczyć!
Nowe tachografy – o co chodzi i kogo to dotyczy?
Są one obowiązkowe w pojazdach ciężarowych i autobusach wykonujących przewozy drogowe objęte przepisami Rozporządzenia (WE) nr 561/2006. Stanowią podstawowe narzędzie kontroli przestrzegania norm czasu jazdy i odpoczynku.
Od kilku lat trwa proces cyfryzacji i modernizacji tachografów – Unia Europejska wprowadza kolejne wersje tzw. tachografów inteligentnych, które oferują bardziej zaawansowane funkcje, takie jak automatyczna rejestracja przekroczenia granic, integracja z systemami lokalizacji (GNSS), czy zdalne odczyty przez służby kontrolne. Zmiany w 2025 roku wynikają z tzw. Pakietu Mobilności I, a dokładnie z Rozporządzenia (UE) 2020/1054, które zmieniło Rozporządzenie 165/2014. Celem jest zwiększenie skuteczności kontroli drogowej, ograniczenie manipulacji oraz poprawa warunków pracy kierowców.
Nowe przepisy nakładają na przewoźników obowiązek wymiany starszych wersji tachografów – w określonych terminach i warunkach.
Czy każdy tachograf wymaga wymiany? Każdy tachograf starszej wersji, który nie jest tzw. tachografem inteligentnym drugiej generacji (G2V2).
Czy wszyscy kierowcy muszą wymienić tachograf na nowy? Nie. Obowiązek wymiany tachografów obowiązuje wyłącznie kierowców wykonujących transport międzynarodowy.
Terminy wymiany tachografów – czy można jeszcze ustrzec się przed karą?
Wymiana urządzeń do pomiaru pracy kierowców została zaplanowana dwuetapowo:
- Pierwszy termin minął z dniem 31 grudnia 2024 r. – do tego czasu przewoźnicy mieli obowiązek wymiany tachografów analogowych lub cyfrowych pierwszej generacji.
- Drugi, zbliżający się wielkimi krokami termin wyznaczony na 18 sierpnia 2025 r. dotyczy wymiany tachografów inteligentnych pierwszej generacji.
Z doświadczenia warsztatów wynika, że w ostatnich miesiącach przed obowiązkowym terminem wymiany może dojść do znacznego spiętrzenia zleceń – w niektórych regionach czas oczekiwania na montaż przekraczał już kilka tygodni. Dlatego rekomenduje się dokonanie wymiany z wyprzedzeniem, aby uniknąć przestojów i paniki na ostatnią chwilę.
Tak wygląda sytuacja pojazdów korzystających ze starszych wersji urządzeń rejestrujących, a co z nowo zarejestrowanymi pojazdami?
Od dnia 21 sierpnia 2023 r. wszystkie pojazdy zarejestrowane po raz pierwszy w jednym z państw członkowskich Unii Europejskiej, którymi wykonywane są przewozy drogowe objęte przepisami rozporządzenia (WE) nr 561/2006, powinny być wyposażone w najnowsze urządzenia rejestrujące.
Warte zapamiętania: Już od 1 lipca 2026 r. nowe przepisy unijne zobowiązują przewoźników, do wyposażenia w tachograf pojazdów od 2,5 do 3,5 tony. Obowiązek ponownie tyczy się wyłącznie pojazdów wykonujących transport międzynarodowy.
Konsekwencje braku wymiany tachografu
Niedostosowanie się do przepisów Pakietu Mobilności może skutkować nałożeniem kar finansowych, które w zależności od kraju mogą sięgać nawet rzędu 3-6 tysięcy euro – dla przykładu Włochy, Holandia, Portugalia), w Polsce to 10 tysięcy złotych oraz dodatkowe 2 tysiące złotych kary dla samego kierowcy. W praktyce brak wymiany tachografu oraz aktualnej dokumentacji homologacyjnej może skutkować także: zatrzymaniem i wyłączeniem pojazdu z ruchu, co skutkuje przestojem, utratą zlecenia i dodatkowymi kosztami parkowania lub przymusowego noclegu kierowcy za granicą, wymuszeniem wymiany tachografu w najbliższej stacji (wiążącego się z dodatkowymi kosztami, szczególnie jeśli mowa o warsztacie w kraju za granicą), a nawet utratą licencji transportowej.
Podsumowanie
Podsumowując, obowiązek wymiany tachografów dotyczy wyłącznie przewoźników realizujących transport międzynarodowy i ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa oraz skuteczności kontroli drogowej. Zbliżające się terminy wymiany oraz wysokie kary za niedostosowanie się do przepisów powinny skłonić przedsiębiorców do działania z wyprzedzeniem.
Zwłoka może prowadzić nie tylko do kosztownych sankcji, przestojów czy nawet utraty licencji transportowej, ale również należy liczyć się z tym, że koszty wymiany tachografu mogą znacznie wzrosnąć bliżej końcowego terminu.
Autorka: Milena Krogulec
Asystentka radcy prawnego w Kancelarii Trans Lawyers
