Współczesny sektor transportu dynamicznie się rozwija, a wdrażanie nowoczesnych technologii, takich jak systemy telematyczne, inteligentne zarządzanie flotą czy automatyzacja procesów logistycznych, znacząco zwiększa jego efektywność. Jednakże cyfryzacja transportu niesie ze sobą nowe zagrożenia, z których najpoważniejsze to cyberataki. Ataki hakerskie na systemy transportowe oraz serwery firm przewozowych i spedycyjnych mogą prowadzić do ogromnych strat finansowych, zakłóceń operacyjnych oraz naruszeń danych osobowych i biznesowych. Kluczowe znaczenie w tym kontekście ma nie tylko ochrona techniczna, ale także odpowiedzialność prawna podmiotów działających w branży transportowej.
Wraz z rosnącą zależnością transportu od systemów informatycznych zwiększa się ryzyko cyberataków. Do najczęstszych zagrożeń należą:
- Ataki ransomware – Czyli tzw. blokowanie dostępu do systemów logistycznych i żądanie okupu za ich odblokowanie.
- Phishing – Są to głównie oszukańcze wiadomości e-mail podszywające się pod partnerów biznesowych, prowadzące do kradzieży danych lub infekcji systemów.
- Ataki na systemy GPS – Polegające na fałszowaniu sygnałów nawigacyjnych, co może prowadzić do błędów w dostawie ładunków lub zakłóceń w operacjach floty.
- Przejęcie systemów sterowania pojazdami –Nieco bardziej skomplikowane zagrożenie szczególnie istotne w kontekście pojazdów autonomicznych i inteligentnych systemów zarządzania ruchem, występujące głównie w państwach azjatyckich.
- Kradzież danych osobowych i biznesowych – Skutek działań phishingowych obejmujący zarówno dane kierowców, jak i poufne informacje kontrahentów. Tak pozyskane dane są albo sprzedawane dalej, albo bezpośrednio służą do popełnienia kolejnych przestępstw np. podszywania się w celu kradzieży ładunku
- Ataki DDos – ataki polegające na wysyłaniu ogromnej ilości zapytań do serwera danej firmy transportowej mające na celu jego przeciążenie. Najczęściej są stosowane jako etap pośredni przed właściwym atakiem, lub mają na celu paraliż firmy w celu zakłócenia jej pracy np. poprzez spowodowanie utraty komunikacji z kontrahentem i w konsekwencji utratę kontroli nad danym transportem.
Przedsiębiorstwa transportowe, jako podmioty przetwarzające duże ilości danych oraz korzystające z zaawansowanych systemów cyfrowych, mają określone obowiązki w zakresie ochrony przed cyberatakami. Odpowiedzialność ta wynika z kilku kluczowych aktów prawnych:
- Rozporządzenie RODO (GDPR) – nakłada na przedsiębiorców obowiązek odpowiedniego zabezpieczenia danych osobowych pracowników, klientów i kontrahentów. W przypadku naruszenia ochrony danych osobowych firmie grożą wysokie kary administracyjne.
- Ustawa o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa – zobowiązuje operatorów kluczowej infrastruktury transportowej do stosowania odpowiednich procedur zabezpieczających i zgłaszania incydentów bezpieczeństwa.
- Konwencja CMR – międzynarodowe przepisy dotyczące przewozów drogowych nie odnoszą się bezpośrednio do cyberataków, ale mogą być stosowane w przypadku zakłóceń transportu wynikających z ataków hakerskich.
- Kodeks cywilny i prawo przewozowe – regulują odpowiedzialność przewoźnika za utratę, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy, co może obejmować skutki cyberataków zakłócających proces przewozowy.
W związku z tym aby skutecznie minimalizować ryzyko cyberataków oraz konsekwencji prawnych, firmy transportowe w pierwszej kolejności powinny wdrożyć kompleksowe strategie zabezpieczeń obejmujące zarówno technologię, jak i szkolenia personelu. Kluczowymi elementami z punktu widzenia niniejszej strategii są następujące kwestie :
- Zabezpieczenie infrastruktury IT – Jest to podstawowy wręcz fundamentalny element strategii bezpieczeństwa w zakresie Cyberataków. Opiera się on przede wszystkim na stosowaniu sprawdzonych firewalli, oprogramowań antywirusowych, szyfrowania danych oraz regularnych aktualizacji systemów.
- Szkolenia pracowników – Nawet najlepszy program nie jest wstanie chronić firmy przed naiwnością wynikającą z niewiedzy jej własnych pracowników. Dlatego oprócz posiadania zabezpieczeń antywirusowych bardzo ważna jest edukacja personelu firmy w osobach kierowców, spedytorów i kadry zarządzającej w zakresie zagrożeń cybernetycznych oraz zasad bezpiecznego korzystania z systemów IT.
- Systemy monitorowania zagrożeń – Zarówno odpowiednie programy jak i dobrze dobrany cykl szkoleń personelu mogą posłużyć do przygotowania i wdrożenia stosownych mechanizmów wykrywających nietypowe działania w sieci i systemach logistycznych. W przypadku Ataków hakerskich, czas gra niebagatelne znaczenie, gdyż szybkie wykrycie nieprawidłowości może w znaczny sposób zredukować, ryzyko potencjalnych strat.
- Polityka haseł i dostępu – Dodatkowe zabezpieczenia w postaci sektorowego ograniczenie dostępu do kluczowych systemów tylko dla upoważnionych osób oraz stosowanie dwuetapowej weryfikacji, również w znaczny sposób pozwala zabezpieczyć przed potencjalnymi zagrożeniami.
- Plany awaryjne i backupy – tworzenie regularnych kopii zapasowych danych oraz opracowanie strategii działania na wypadek ataku może pomóc zminimalizować straty w przypadku gdy pozostałe kroki zawiodą.
- Pomoc Specjalistów z zakresu prawa i Informatyki – W przypadku zaistnienia zdarzenia cybernetycznego bardzo ważne jest korzystanie z pomocy ekspertów, którzy to pomogą naszykować nam odpowiednią dokumentację, zgłosić sprawę do odpowiednich organów , powiadomić odpowiednie instytucje w zakresie wycieku danych czy nawet ustalić miejsce działania sprawców , by następnie przekazać zebrany materiał dowody do odpowiednich organów oraz poprowadzić takie postępowanie w imieniu klienta
Należy również wskazać że bezpieczeństwo cyfrowe staje się istotnym czynnikiem konkurencyjności na rynku transportowym. Firmy, które inwestują w nowoczesne rozwiązania ochronne, mogą nie tylko zapewnić swoim klientom wysoki poziom bezpieczeństwa danych jak i niezawodność operacyjną, ale przede wszystkim zyskują przewagę konkurencyjną ze względu na gwarantowaną przez siebie ochronę.
Warto podkreślić że klienci coraz częściej zwracają uwagę na standardy bezpieczeństwa stosowane przez przewoźników, szczególnie w przypadku przewozów wartościowych ładunków, lub towarów sprzedanych w ramach usług e-commerce.
Jak widać cyberzagrożenia w transporcie stanowią jedno z największych wyzwań współczesnej logistyki i przewozów. W dobie cyfryzacji branży, hakerzy nieustannie poszukują luk w systemach bezpieczeństwa, co sprawia, że każda firma transportowa musi nieustannie dążyć do ich eliminacji. Wprowadzenie skutecznych zabezpieczeń technicznych, organizacyjnych i prawnych jest kluczowe dla minimalizowania ryzyka oraz utrzymania konkurencyjności na rynku. Firmy transportowe powinny nie tylko przestrzegać obowiązujących przepisów, ale także proaktywnie inwestować w nowoczesne rozwiązania cyberbezpieczeństwa. Odpowiednia strategia ochrony, przeszkolenie pracowników oraz szybka reakcja na incydenty pozwolą nie tylko ograniczyć skutki potencjalnych ataków, ale również wzmocnić wizerunek firmy jako godnego zaufania partnera biznesowego. Warto podkreślić, że w przyszłości bezpieczeństwo cyfrowe może stać się kluczowym kryterium wyboru przewoźnika, szczególnie w obliczu rosnącej liczby cyberprzestępstw. W związku z tym dbanie o bezpieczeństwo cybernetyczne to nie tylko ochrona przed stratami finansowymi, ale także inwestycja w stabilność operacyjną oraz prawną która w wydatny sposób może pomóc w sprawnym rozwoju przedsiębiorstwa.
Autor: Michał Krawczyk
aplikant radcowski w Trans Lawyers
