Zmiany w prawie od 2024 r. obejmą jak co roku wiele kwestii, ale najważniejsze z nich to:
- Zmiany zmiany w Pakiecie Mobilności
- Zmiany w HGV Permit w Londynie
- E-CMR – wdrożenie systemu eFTI w Unii Europejskiej
- Zmiany w prawie celnym – import towarów do Wielkiej Brytanii
PAKIET MOBILNOŚCI
Wprowadzenie obowiązku posiadania inteligentnych tachografów
Od 31 grudnia 2024 r. zostanie wprowadzona zmiana obligująca do wymiany tachografów na tzw. inteligentne tachografy. Zmiana ta została wprowadzona rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej.
Zmiana ta ma na celu udoskonalenie egzekwowania przepisów z zakresu Pakietu Mobilności. w szczególności przyczynić się to ma do poprawny bezpieczeństwa oraz usprawnienia kontroli pojazdów na terenie UE.
Od 21 sierpnia 2023 r. przepisy dotyczące inteligentnych tachografów obowiązują pojazdy ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej 3,5 tony. Oznacza to, że w każdym tego typu pojeździe zarejestrowanym po 31 grudnia 2024 r. musi być zainstalowany inteligentny tachograf drugiej generacji. Samochody zarejestrowane do 23 sierpnia 2023 r, nie mogą posiadać już tachografów pierwszej generacji lub starszych. Obejmuje to pojazdy wykonujące transport międzynarodowy na terenie UE oraz Wielkiej Brytanii, Szwajcarii i Norwegii.
Nowością, którą dają tachografy nowego rodzaju jest możliwość zdalnego odczytu danych odnośnie czasu pracy kierowców. Daje to duże możliwości służbom, gdyż nie muszą bezpośrednio zatrzymać pojazdu do kontroli, rozszerza to znacznie zakres kontroli, co przyczyni się do możliwej poprawy bezpieczeństwa. Kolejną zmianą jest zwiększenie pamięci urządzenia, które dane przechowywać będzie przez 56 dni, a nie jak do tej pory 28 dni. Daje to kolejny element kontroli, z uwagi na szerszy pogląd na dane w dłuższego okresu. Co za tym dalej idzie, zmiany będą wymagały zwiększenia pamięci w kartach kierowców.
Nie oznacza to jednak, że obecnie wykorzystywane karty wyjdą z użytku, będzie to jednak wymagało częstszego pobierania danych przez przewoźników nie decydujących się na wymianę kart.
DIRECT VISION STANDARD W LONDYNIE
Zmiany w HGV Permit w Londynie
Nowa regulacja związana jest z planem burmistrza Londynu, którym jest London Vision Zero, a jej celem jest wyeliminowanie ofiar śmiertelnych w londyńskiej sieci transportowej do 2041 r.
DVS mierzy ile kierowca jest w stanie widzieć przez okna kabiny, następnie jest to przełożone na ocenę w postaci gwiazdek od zera (widoczność ograniczona) do pięciu (dobra widoczność). Liczba gwiazdek jest stała i uzależniona jest od konstrukcji pojazdu. Poziom ten wskazywać ma poziom zagrożenia dla użytkowników dróg, które potencjalnie generuje pojazd.
Zezwolenie HGV przyznawane jest na podstawie liczby gwiazdek, pojazdy posiadające trzy, cztery lub pięć gwiazdek korzystają z zezwolenia przez okres 10 lat. Pojazdy ocenione na dwie gwiazdki lub mniej mogą korzystać z zezwolenia do północy 27 października 2024 r, spowodowane jest to wprowadzeniem nowej regulacji Progressive Safe System(PSS), ma ona na celu poprawienie bezpieczeństwa na obszarze Londynu. Z programu wyłączone są samochody osobowe, busy oraz autokary. Zezwolenie obowiązuje wszystkie pojazdy powyżej 12 ton nie objęte wyłączeniem wjeżdżające oraz poruszające się w obszarze Londynu.
Zmiany, które zostaną wprowadzone w dniu 28.10.2024 r. będą wymagały posiadania co najmniej 3 gwiazdek bezpieczeństwa. Pojazdy posiadające 0-2 gwiazdki, aby uzyskać zezwolenie bezpieczeństwa dla pojazdów ciężarowych powyżej 12 t. tzn. HGV Safety Permit będą musiały posiadać wyposażenie Progressive Safe System (PSS), zgodnie z nowymi wytycznymi programu, które obejmują m.in.
- montaż kamer i czujników w pojeździe,
- montaż alarmu dźwiękowego skrętu w lewo,
- montaż lusterek klasy V lub VI.
Zainstalowanie wyposażenia Safe System nie zmieni oceny gwiazdkowej pojazdu, ale spowoduje możliwość poruszania się po Wielkiej Brytanii
Proces uzyskiwania certyfikatu jest taki sam dla pojazdów zarejestrowanych w Wielkie Brytanii jak i tych rejestrowanych poza nią. Zezwolenie jest wydawane bezpłatnie, jednak jego brak może wiązać się z mandatem w wysokości 550£.
E-CMR
Wdrożenie systemu eFTI
W związku z wdrożeniem przez państwa członkowskie UE przepisów dotyczących elektronicznego listu przewozowego (e-CMR) planuje się, by wszystkie informacje związane z transportem międzynarodowym znajdowały się w przestrzeni cyfrowej.
Kolejnym krokiem jest wprowadzenie przez Unię Europejską w rozporządzenia eFTI (electronic Freight Transport Information), które zobowiązuje firmy transportowe do korzystania z elektronicznych dokumentów zamiast papierowych. Od 2025 roku wszystkie przedsiębiorstwa przewozowe, spedycyjne i logistyczne będą musiały przechowywać i przekazywać informacje o przewożonych towarach w formie cyfrowej.
Celem tych zmian jest zwiększenie efektywności operacyjnej, przejrzystości procesów oraz ograniczenie emisji CO2 poprzez zmniejszenie zużycia papieru. Dostosowanie do nowych przepisów wymaga aktualizacji systemów informatycznych i odpowiedniego przeszkolenia pracowników.
PRAWO CELNE
Zmiany w imporcie na terytorium Wielkiej Brytanii
Od 31 stycznia 2024 r. obowiązują zmiany związane z Border Target Operating Model (BTOM). Dokument ten opisuje nowe zasady importu towaru na teren Wielkiej Brytanii. Wprowadzona została między innymi kategoria ryzyka, przypisuje ona trzy kategorie konkretnym produktom.
Kategorie te dzielą się na wysokiego, średniego i niskiego ryzyka.
Kategorie te przypisywane są nie tylko na podstawie samej kategorii produktu, ale również kraju jego pochodzenia.
Zmiany wprowadzane przez regulację BTOM:
- uproszczenie przekazywania dokumentacji przez system Single Trade Window
- podniesienie bezpieczeństwa danych oraz zapobieganie ich powielaniu
- usunięcie wymogów odnośnie bezpieczeństwa i ochrony niektórych kategorii towarów m.in kategorii niskiego ryzyka
- zmniejszenie wymagań dotyczących informacji na temat towarów importowanych do 20 obszarów, poprzednio objęte nimi było 37 obszarów
Pozwala to na cyfryzację dokumentów co znacznie upraszcza odnalezienie się w dokumentacji oraz prowadzi do sporego ułatwienia dla przewoźnika podczas ewentualnej kontroli.
Kategoria ryzyka obejmuje następujące produkty:
- żywe zwierzęta,
- produkty pochodzenia zwierzęcego,
- produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego,
- rośliny,
- produkty roślinne,
- materiały biologiczne.
Towary wysokiego ryzyka, obejmują je najbardziej restrykcyjne kontrole. Towarami takimi są m.in żywe zwierzęta oraz rośliny pochodzące z krajów i regionów o podwyższonym ryzyku, tj.z terenów UE, Liechtensteinu oraz Szwajcarii. Warto zaznaczyć, że kategoria roślin została rozszerzona dodatkowo o owoce, warzywa, kwiaty, nasiona, drzewa czy maszyny rolnicze.
Towary takie będą wymagały świadectwa fitosanitarnego. Importer odpowiedzialny za przesyłkę będzie dokonać wstępnego powiadomienia Wielkiej Brytanii za pośrednictwem systemu IPAFFS. Podobnie w kwestii powiadomienia poprzez system należy dokonać, w przypadku towarów średniego ryzyka, powiadomienia nie należy dokonywać jedynie w przypadku produktów niskiego ryzyka. Lista produktów:
BTOM risk categorisations – UK Plant Health Information Portal (defra.gov.uk)
Kolejny etap regulacji wszedł w życie 30 kwietnia 2024 r.
Etapem tym są kontrole dokumentów, tożsamości oraz fizyczne dla importu produktów o średnim ryzyku, kontrole te będą obejmowały produkty zwierzęce, roślinne oraz pasze niepochodzące od zwierząt. Kontrole przeniesiono do punktów kontrolnych na granicy, zniesione zostają świadectwa zdrowia i rutynowe kontrole dla niektórych produktów spoza UE, które obejmują produkty niskiego ryzyka. Zmniejszy się również liczba kontroli fizycznych dla towarów średniego ryzyka.
Broszury informacyjne w języku polskim:
Border Target Operating Model, czyli docelowy model operacyjny dla funkcjonowania przejść granicznych: ulotki informacyjne dla podmiotów gospodarczych – GOV.UK (www.gov.uk)
Ostatni etap wprowadzenia regulacji planowany jest na 31 października 2024 r.
Dotyczy on wymogu składania deklaracji bezpieczeństwa i ochrony (Safety and Security declarations) dotyczy przywozu towarów na teren Wielkiej Brytanii z UE i innych terytoriów , na których obowiązuje zwolnienie. Wraz z tym zostanie wprowadzone ograniczenie zbierania danych dla importu, a korzystanie z brytyjskiego Single Trade Window usunie w miarę możliwości powielanie różnych danych – takich jak wstępnie złożone deklaracje celne.
Jarema Niesobski – asystent radcy prawnego w Trans Lawyers