Co to jest Pakiet Mobilności?
Pakiet mobilności to zbiór znowelizowanych przepisów prawnych, regulujących kwestię transportu międzynarodowego na terenie Unii Europejskiej. Nie będzie on wprowadzał nowych regulacji prawnych, a modyfikował zapisy już istniejące. Dyskusje nad wprowadzeniem Pakietu Mobilności trwają od 2017 roku. Celem wprowadzenia zmodernizowanych przepisów jest przede wszystkim poprawa warunków socjalnych pracy kierowców.
Czas pracy kierowców oraz kwestia tachografów
- Czas pracy kierowców
Jedną z najważniejszych zmian dotyczącą czasu pracy kierowców jest obowiązkowy powrót kierowcy do jego miejsca zamieszkania lub centrum operacyjnego firmy raz na 4 tygodnie na co najmniej 45 godzin. Nie wystarczy sam powrót do kraju – kierowca obowiązany jest wrócić do swojego miejsca zamieszkania lub centrum operacyjnego firmy. Wyjątek w tym przypadku stanowi sytuacja, gdy kierowca wykona 2 skrócone tygodniowe odpoczynki z rzędu. Przy takim rozwiązaniu kierowca zobowiązany jest wrócić do kraju nie po 4 tygodniach, a po 3. Kierowca będzie mógł także skrócić 2 odpoczynki tygodniowe z rzędu. Warunkiem koniecznym skorzystania z tej możliwości jest wykonywanie przewozu międzynarodowego, a także kwestia regularności pozostałych odpoczynków – one muszą trwać już minimum 45 godzin.
Zmiany związane z Pakietem Mobilności wprowadzają także zakaz odbierania regularnych tygodniowych odpoczynków w kabinie. Dotyczy to przerw tygodniowych, które trwają dłużej, niż 45 godzin. Taki odpoczynek musi być wykonany w miejscu, które zapewnia odpowiednie zaplecze sanitarne. Zdaniem unijnego ustawodawcy takie regulacje prawne znacznie poprawiają warunki socjalne pracy kierowcy. Zapewnienie odpowiedniej infrastruktury (dobre oświetlenie, procedury awaryjne) ma zapobiegać przypadkom kradzieży.
W ramach wdrażanych zmian pozwolono kierowcy przedłużyć jazdę dzienną oraz tygodniową o 1 lub 2 godziny w sytuacji, gdy wraca on do miejsca zamieszkania lub do centrum operacyjnego firmy na tygodniowy odpoczynek. Przed taką podróżą kierowca jest jednak zobligowany do wykonania 30-minutowej przerwy. Przepis ten ma zastosowanie jedynie w nadzwyczajnych okolicznościach.
- Rekompensata
Ważnym przepisem w Pakiecie Mobilności jest również należna rekompensata, w związku z którą kierowca ma obowiązek odebrać pozostałą część skróconego tygodniowego okresu odpoczynku. Rekompensata musi być odebrana przed końcem trzeciego tygodnia – co ważne, musi poprzedzać regularny odpoczynek tygodniowy (trwający 45 godzin), a także może być ona dołączona do odpoczynku trwającego co najmniej 9 godzin. Okresy odpoczynku, które są odbierane w ramach należnej rekompensaty, trwające ponad 45 godzin nie mogą być spędzane w kabinie.
Ważną do poruszenia zmianą wprowadzoną przez Pakiet Mobilności jest także kwestia kilkuosobowej załogi – w takiej sytuacji kierowca może wykorzystać przerwę trwającą 45 minut w pojeździe kierowanym przez innego kierowcę, jednakże nie może być wtedy zaangażowany w pomoc kierowcy, który prowadzi pojazd.
- Promy i pociągi
Kierowca, który świadczy usługę transportową na promie lub w pociągu i wykorzystuje regularny dzienny lub skrócony tygodniowy okres odpoczynku, ma możliwość ich przerwania innymi czynnościami, trwającymi maksymalnie godzinę. Ważne jest, aby w czasie odbywania takiego odpoczynku kierowca miał do dyspozycji kabinę sypialną. Co istotne – w przypadku, gdy podróż jest zaplanowana na co najmniej 8 godzin oraz kierowca ma do dyspozycji kabinę sypialną – regularny tygodniowy okres odpoczynku może odbywać się we wskazanej kabinie.
- Tachografy nowej generacji
Ich funkcją będzie automatyczne zapisywanie dokładnego położenia pojazdu kierowcy. Dane z tachografu kierowcy będą musieli przechowywać do kontroli z danego dnia oraz poprzedzających 56 dni. Kierowca po przekroczeniu granicy danego kraju będzie obowiązany do wprowadzenia na najbliższym postoju symbolu kraju, którego granicę przekroczył. Innowacyjne inteligentne tachografy będą rejestrowały taką informację automatycznie.
Dostęp do rynków międzynarodowych
- Kabotaż
Kabotaż to „krajowy zarobkowy przewóz wykonywany tymczasowo w przyjmującym państwie członkowskim”. W świetle przepisów wdrożonych przez Pakiet Mobilności, kabotaż będzie jednak w znacznym stopniu utrudniony. Przykładowo przewidziano obowiązkowy powrót pojazdu wykonującego przewóz międzynarodowy do bazy przynajmniej raz na 8 tygodni. Nie wystarczy sam powrót do kraju – docelowym miejscem powrotu kierowcy musi być centrum operacyjne firmy.
Artykuł 8 rozporządzenia (WE) nr 1072/2009 ustanawia limit do 3 przewozów kabotażowych w obcym kraju w przeciągu 7 dni. Po wejściu w życie przepisów Pakietu Mobilności, przewoźnik w dalszym ciągu będzie mógł wykonać 3 przewozy kabotażowe w takim przedziale czasowym, jednak nie będzie mógł wykonać kolejnego kabotażu w tym samym państwie, jeżeli od ostatniego nie upłyną przynajmniej 4 dni przerwy. Przewoźnik może jednak w tym czasie wykonać inny międzynarodowy przewóz, a następnie wykonać kabotaż w innym państwie. Sankcje za nieprzestrzeganie tych regulacji prawnych przez firmy transportowe będą bardzo dokuczliwe i to nie tylko pod względem finansowym.
- Dobra reputacja
Stanowi ona jeden z warunków wykonywania zawodu przewoźnika drogowego. Dobrej reputacji przewoźnika i zarządzającego transportem nie mogą podważać żadne poważne zarzuty, takie jak wyroki skazujące lub sankcje za popełnienie poważnego naruszenia obowiązujących przepisów krajowych. Podmiot ubiegający się o świadczenie usług nie może być karany za określone przestępstwa w tej dziedzinie. Nie mogą również na nim ciążyć poważne sankcje w zakresie prawa transportowego, jak również prawa handlowego, upadłościowego czy prawa o ruchu drogowym.
Pakiet Mobilności wprowadza również dodatkowe kryteria, od których będzie zależało posiadanie dobrej reputacji przez przewoźnika oraz zarządzającego transportem. Jednym z nich są poważne naruszenia krajowych przepisów podatkowych ze względu na ich potencjalny znaczący wpływ na warunki uczciwej konkurencji na rynku transportu drogowego. Do drugiego kryterium zalicza się poważne naruszenia unijnych przepisów dotyczących delegowania pracowników w transporcie drogowym, kabotażu i prawa właściwego dla zobowiązań umownych ze względu na ich potencjalny znaczący wpływ na rynek transportu drogowego oraz ochronę socjalną pracowników.
- Rating przedsiębiorców
Pakiet Mobilności wprowadza innowacyjne rozwiązanie w zakresie wykroczeń popełnionych przez przewoźnika. Rating przedsiębiorców to współczynnik, który będzie określał wykroczenia popełnione przez przewoźnika w dwóch rejestrach: ERRU (European Register of Road Transport Undertakings) i KREPTD (Krajowy Rejestr Elektroniczny Przedsiębiorców Transportu Drogowego).
- Delegowanie kierowców
Zmiany wdrożone przez Pakiet Mobilności obejmują również obszar delegowania kierowców. Zgodnie z art. 2 dyrektywy 96/71/WE, pracownik delegowany to „pracownik, który przez ograniczony okres wykonuje swoją pracę na terytorium innego Państwa Członkowskiego, niż państwa, w którym zwyczajowo pracuje”.
Zmiany będą polegały na obowiązku zagwarantowania kierowcom przez ich pracodawcom pełnego minimalnego wynagrodzenia adekwatnego do przepisów kraju, w którym wykonują usługę transportową. Dzięki wprowadzonej zmianie przez omawiany Pakiet Mobilności, przewoźnicy zarejestrowani w jednym kraju, a wykonujący transport kabotażowy w drugim kraju będą traktowani w sposób sprawiedliwy – tak, jak ich koledzy „po fachu”. Nowe zasady delegowania kierowców, oprócz przewozów kabotażowych obejmują również przewozy typu cross-trade.
Z delegowania wyłączone są przewozy tranzytowe, a także bilateralne.
Firmy objęte delegowaniem w rozliczeniach będą musiały posługiwać się pełnymi układami zbiorowymi, które funkcjonują w kraju, w którym jest wykonywany przewóz kabotażowy lub przewóz cross-trade. Oznacza to, że wszystkie dodatki, które przysługują w ramach wykonywanej usługi transportowej francuskiemu kierowcy na terytorium Francji, będą się należały także kierowcy delegowanemu z innego państwa. Do tych wynagrodzeń nie będzie możliwe zaliczenie diet i ryczałtów. Nieprzestrzeganie tych przepisów będzie groziło wspomnianą już utratą dobrej reputacji przez przedsiębiorstwo.
Podsumowanie
Przepisy Pakietu mobilności wzbudzają wiele kontrowersji. Pomimo tego, iż mają one służyć ujednoliceniu przepisów unijnych w zakresie transportu międzynarodowego oraz poprawie warunków pracy kierowców – należy również zwrócić uwagę na głosy krytyki w tym zakresie. Wiele modyfikacji zawartych w Pakiecie Mobilności może przyczynić się do znacznego wzrostu wydatków, jakie będzie musiał ponieść pracodawca. Przyjęte regulacje podważają także kwestię rentowności wykonywania wielu przewozów.
Autor: Aleksandra Brzęczek, aplikant radcowski w kancelarii prawnej Trans Lawyers
#Pakietmobilności #Kierowca #Tachografy #Prawotransportowe #Kabotaż #Transportmiędzynarodowy
